Najczęstsze pytania
Kiedy skorzystać z pomocy psychologa?
#
Decyzja o wizycie u psychologa często nie jest łatwa. Osoby korzystające z porad psychologa szukają pomocy ponieważ czują, że w ich życiu osobistym, rodzinnym, zawodowym „coś jest nie tak”. Cierpią. (słowo pacjent pochodzi od łacińskiego patiens, które oznacza „człowieka cierpiącego”). Naturalne dla nas jest to, że cierpiąc na ból zęba zgłaszamy się do dentysty, gdy złamiemy nogę korzystamy z wiedzy ortopedy, kiedy cierpimy z powodu wysypki idziemy do dermatologa. Psycholog natomiast jest lekarzem zajmującym się „cierpieniami duszy” (greckie słowo psyche od którego pochodzi słowo psychologia oznacza duszę). Pomaga w zrozumieniu i rozwiązaniu problemów wykraczających poza obszar naszej fizyczności (ciała), a zatem dotykających sfer naszych emocji, umysłu, czy psychiki. Warto więc skorzystać z pomocy psychologa w sytuacji kiedy czujemy się nieszczęśliwi, smutni lub przeciwnie przesadnie rozdrażnieni, gdy nie radzimy sobie ze stresem, gdy pogarszają się relacje w naszym związku, rodzinie, pracy, gdy nie potrafimy siebie zaakceptować, lub mamy problemy w relacjach z innymi ludźmi. We wszystkich sytuacjach, gdy odczuwamy, że coś w naszym życiu jest "nie tak” i nie wiemy jak to zmienić. Warto spotkać się z psychologiem nawet gdy nie jesteśmy pewni czy nasz problem ma naturę psychologiczną - pierwsza wizyta jest właśnie po to by to ustalić.
Czy psycholog jest lekarzem?#
I tak i nie. Z jednej strony tak, ponieważ podobnie jak lekarz przeprowadza diagnozy, pomaga leczyć zaburzenia, formułuje zalecenia. Podobnie jak lekarz uzyskał wykształcenie w dziedzinie pomocy ludziom, które nieustannie poszerza i aktualizuje uczestnicząc w szkoleniach i kursach. Podobnie jak lekarza obowiązuje kodeks etyczny oraz zasada zachowania tajemnicy zawodowej. Natomiast w odróżnieniu od lekarza podstawowym narzędziem badawczym psychologa jest rozmowa. Nie wykonuje on badań krwi, nie prześwietla rentgenem. W miejsce tego zadaje wiele pytań, uważanie słucha, sporządza dokładne notatki, niekiedy przeprowadza testy psychologiczne. W odróżnieniu od lekarza psycholog nie przepisuje leków (recepty na leki wystawia psychiatra lub neurolog), lecz formułuje zalecenia. Rolą psychologa jest pomoc w zrozumieniu problemu z jakimi zgłasza się klient i w znalezieniu sposobów ich rozwiązania. Jednak podobnie jak w przypadku leków - zalecenia działają jedynie wtedy gdy są stosowane. Sama wizyta u psychologa nie wystarczy, jeśli nie podejmiemy trudu konsekwentnego wdrażania w życie wypracowanych w trakcie wizyty rozwiązań.
Jak wygląda wizyta u psychologa?#
Czy ktoś może się dowiedzieć o tym, co mówię psychologowi?#
Psychologa obowiązuje tajemnica zawodowa, co oznacza, że to co usłyszy on w gabinecie nie wychodzi poza ramy tego gabinetu. Jeden wyjątek dotyczy zagrożenia zdrowia lub życia pacjenta lub jego otoczenia. Tylko w takim wypadku psycholog jest zobowiązany do poinformowania odpowiednich służb dla dobra pacjenta lub/i jego otoczenia, nawet bez jego zgody. Drugi ma miejsce w sytuacji gdy psycholog poddaje się superwizji lub korzysta z fachowego wsparcia innych specjalistów zdrowia psychicznego w prowadzeniu danego pacjenta - nie przedstawia jednak danych osobowych pacjenta czy faktów pozwalających na identyfikację. Tajemnica zawodu psychologa dotyczy także dokumentacji, do której nikt poza psychologiem nie ma dostępu i która przechowywana jest w bezpiecznym miejscu.
Jak wygląda wizyta dziecka u psychologa?#
Pierwsze spotkanie jest spotkaniem z rodzicami i trwa 1,5h. Podczas niego rozmawiamy o tym co jest bieżącą trudnością dziecka, a także o tym jak rozwijało się do tej pory. Diagnoza obejmuje analizę sytuacji rodzinnej, szkolnej, emocjonalnej i rówieśniczej dziecka. Drugie spotkanie jest spotkaniem z dzieckiem i trwa 50 min. Na tym spotkaniu psycholog dokonuje diagnozy funkcjonowania dziecka (poprzez rozmowę, obserwację, zabawę, czasem diagnozę testami). Ponadto stara się ujrzeć problemu oczami dziecka (nie zawsze sposób widzenia dziecka i rodzica jest taki sam). Trzecie spotkanie - jest spotkaniem z rodzicami, na którym psycholog przekazuje wyniki diagnozy oraz zalecenia do dalszej pracy lub wskazania do terapii lub dalszej pracy (np. terapii dziecka, innego członka/członkini rodziny, lub całej rodziny). Jest to standardowy przebieg diagnozy dziecka, od którego mogą istnieć wyjątki np. konieczność poszerzenie diagnozy o wyniki badań innych specjalistów (neurolog, logopeda, psychiatra dziecięcy, psycholog diagnosta), lub większa ilość spotkań dzieckiem (np. w celu pogłębienia diagnozy lub zbudowania relacji z dzieckiem młodszym/lękowym).
Jak przygotować dziecko na wizytę u psychologa?#
Dzieci chodzą do psychologa z wielu powodów. "Pod wieloma względami jest to tak jak pójść do lekarza z infekcją ucha czy skręconą kostką albo do dentysty z dziurą w zębie. Można potrzebować pomocy terapeuty, gdy się ma problemy w szkole albo gdy umiera ktoś bliski; gdy się zobaczy lub usłyszy coś okropnego albo z powodu strachu przed ciemnością…” (cytat z książki "Poczuj się lepiej. Spokojnie, to tylko terapia". R. Rashkin, B. Adamsom)
Jakie mogą być emocje dziecka przed wizytą u psychologa?
Wizyta u psychologa jest często stresującym doświadczeniem dla dziecka. Może wywoływać niepokój – podobnie jak wizyta u innych specjalistów: przed nieznanym (ale jak to będzie wyglądać?), przed bólem (a nie będzie zastrzyków?), przed rozmową z obcą osobą (mam się jakoś przygotować?). To naturalne uczucia, o których warto porozmawiać, opisując jak wygląda wizyta (mama/tato czeka zaraz obok na korytarzu, a ty rozmawiasz z psychologiem, bawisz się, rysujesz), czym zajmuje się psycholog (pomaga dzieciom i dorosłym poczuć się lepiej i poradzić sobie z trudnościami), jak wygląda wizyta (patrz wyżej). Warto też zachęcić dziecko, aby na spotkanie wzięło ze sobą ulubioną zabawkę, po to by poczuło się pewniej.
Dlaczego dziecko idzie do psychologa?
„Gdy ktoś potrzebuje pomocy terapeuty, to nie oznacza, że jest zły albo słaby, albo głupi. To znaczy, że jest mądry, bo chce się lepiej poczuć”. (cytat z książki "Poczuj się lepiej. Spokojnie, to tylko terapia.' R. Rashkin, B. Adamsom)
Niekiedy lęk przed wizytą bierze się stad, że dziecko słyszało od innych dzieci lub (częściej niestety) od dorosłych, że do psychologa idzie się „za karę”, bo było się niegrzecznym, lub bo jest z nim coś "nie tak" – więc trzeba je naprawić. Warto wyjaśnić, że to nie prawda, że wizyta ma pomóc dziecku poradzić sobie z trudnościami, a przecież trudności ma każdy z nas. Ze nie jest karą - do psychologa chodzą też rodzice by lepiej zrozumieć dziecko. Ze to okazja by porozmawiać z kimś szczerze o swoich niepokojach - bez obawy, że nas jakoś oceni, skrzyczy albo opowie innym co mówiliśmy.
W tym miejscu też warto przyjrzeć się temu jaki sami mamy stosunek do psychologów, czy jesteśmy otwarci na taką formę pomocy, czy też może towarzyszy nam wstyd, albo niepokój – którym (świadomie lub nie) dzielimy się z dzieckiem. Rodzice również mają prawo do swoich emocji, lecz gdy „straszą" dziecko psychologiem zamykają je na skorzystanie z jego pomocy i budują w nim niepotrzebny lęk i blokady. Warto więc od początku swobodnie rozmawiać z dzieckiem na temat takich form pomocy jak wizyta u psychologa, jak tez samemu/samej otworzyć się na taką formę wsparcia.
„Problem – to coś, czym się martwisz lub z czym czujesz się źle. Czasem problem sprawia, że chcesz płakać. Lub kogoś uderzyć. Lub być zupełnie sam. (…) Czasem mama lub tata potrafią pomóc. Ale czasem potrzebna jest specjalna pomoc. (…) im więcej dzieci rozmawiają z terapeutą o swoich uczuciach tym ich problemy stają się mniejsze i mniejsze i mniejsze."
(cytat z "Pierwsza dziecięca książka o terapii". Marc A. Nemiroff, Jane Annunziata).
Poczytaj mi mamo/tato.
Jedną z form przygotowania dziecka/nastolatka jak też rodzica na wizytę u psychologa jest czytanie książek poświęconych terapii dzieci. Książki w prosty sposób ukazują kim jest psycholog, jak wygląda terapia oraz przede wszystkim dają nadzieję, że może ona pomóc im w ich problemach. [wspomniane w tekście książki są dostępne do wypożyczenia w gabinecie].
Emocje, obawy, niepewność dziecka przed spotkaniem z psychologiem są naturalne. Zwykle już po pierwszej wizycie strach mija. Warto jednak pomóc dziecku i sobie w oswojeniu tej sytuacji.
Jeśli mają państwo szczegółowe pytania dotyczące spotkania psychologa z dzieckiem – wstępna konsultacja z rodzicami jest także świetną okazją, by je zadać i wspólnie znaleźć najlepsze rozwiązanie.